Νερό

Ερώτηση με αρ. 23.06.009.04.983, ημερομηνίας 23 Μαρτίου 2010, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Γιώργου Περδίκη
«Έχω πληροφορηθεί ότι στο φράγμα Πολεμιδιών στη Λεμεσό, όπου ρέουν λύματα από γειτονικό χοιροστάσιο, υγρά απόβλητα από τη σήψη των σκουπιδιών του
σκυβαλότοπου και των λυματότοπων στο Βατί, αλλά και πρόσφατα το νερό της άλμης από τη διαδικασία αφαλάτωσης των γεωτρήσεων του ποταμού Γαρύλλη, διοργανώνονται αγώνες σκι.

Παρακαλώ όπως ο αρμόδιος υπουργός ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων αν ελέγχεται η ποιότητα του νερού στο φράγμα των Πολεμιδιών και αν υπάρχουν κίνδυνοι για τους αθλητές από μία πτώση τους στο νερό.»

Από την Έκθεση της Γενικής Ελέγκτριας του 2009 (σελ. 67):

(β)     Διάθεση νερού για σκοπούς ύδρευσης. Οι ετήσιες ανάγκες ύδρευσης ανέρχονται σε περίπου 86 εκ. κ.μ. νερού.  Κατά το  πρώτο τρίμηνο του 2009 συνεχίστηκε η επιβολή περικοπών ύψους 30% στην ύδρευση που εφαρμόστηκε κατόπιν σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 26.3.2008.  Λόγω της ικανοποιητικής βροχόπτωσης κατά  τους πρώτους του 2009,  το Υπουργικό Συμβούλιο, με απόφασή του ημερ. 14.4.2009, ενέκρινε τη μείωση των περικοπών στην ύδρευση στο 15% των κανονικών αναγκών κατά τους μήνες Απρίλιο έως Δεκέμβριο 2009. Ως αποτέλεσμα παραχωρήθηκαν, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, για σκοπούς ύδρευσης, 70,3 εκ. κ.μ. νερού, από τα οποία τα περίπου 49,4 εκ. κ.μ. (περίπου 70%) προήλθαν από τις μονάδες αφαλάτωσης, 10,3 εκ. κ.μ. από άντληση νερού από Κυβερνητικές γεωτρήσεις (περίπου 15%), 7,6 εκ. κ.μ. από τα αποθέματα νερού σε φράγματα (περίπου 11%) και 3,0 εκ. κ.μ. από τη μεταφορά νερού με δεξαμενόπλοια από την Ελλάδα (περίπου 4%).

(γ)     Διάθεση νερού για σκοπούς άρδευσης. Το Υπουργικό Συμβούλιο, με την απόφασή του ημερ. 14.4.2009, ενέκρινε την παραχώρηση 19,65 εκ. κ.μ. νερού για σκοπούς άρδευσης από το Ενιαίο Σχέδιο Νοτίου Αγωγού.  Παράλληλα, παραχωρήθηκαν ποσότητες νερού για άρδευση από τα υδατικά έργα Πάφου, Πόλης Χρυσοχούς και Λευκωσίας σύμφωνα με τις διαθέσιμες ποσότητες νερού.  Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, κατά το 2009, παραχωρήθηκαν συνολικά, για σκοπούς άρδευσης, 30,4 εκ. κ.μ. νερού, από τα οποία 21,8 εκ. κ.μ. προέρχονταν από φράγματα, 5,6 εκ. κ.μ. από γεωτρήσεις και 3,0 εκ. κ.μ. από ανακυκλωμένο νερό.

Από την Έκθεση της Γενικής Ελέγκτριας του 2009 (σελ.67 ):

(α)     Υδατική κατάσταση. 

Όπως αναφέρεται εκτενέστερα σε προηγούμενες Εκθέσεις μας, λόγω της μη εφαρμογής των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου για επιβολή περιοριστικών μέτρων στην κατανάλωση νερού για σκοπούς άρδευσης και ύδρευσης κατά το 2007 και της καθυστέρησης εφαρμογής της αντίστοιχης απόφασης για το 2008, καθώς και της μη έγκαιρης προώθησης της κατασκευής της τρίτης μονάδας αφαλάτωσης στη Λεμεσό, η υδατική κατάσταση στην Κύπρο επιδεινώθηκε σημαντικά. 

Κατά την 1.1.2009 τα αποθέματα νερού στα φράγματα ανέρχονταν σε μόλις 15,9 εκ. κ.μ., με αποτέλεσμα να καταστεί αναγκαία η συνέχιση της εφαρμογής περιοριστικών μέτρων στην παροχή νερού.  Λόγω της συνέχισης των περιοριστικών μέτρων καθώς και της ικανοποιητικής βροχόπτωσης κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2009, τα αποθέματα νερού στα φράγματα κατά την 31.12.2009 ανήλθαν σε 95,4 εκ. κ.μ.

Με το σοβαρότατο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα με το υδατικό άρχισαν και τα διάφορα σχόλια υπέρ των αφαλατώσεων χωρίς λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από άλλα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προτού φτάσουμε στην τελευταία επιλογή της αφαλάτωσης.

Το παράδοξο της Κύπρου   Από το "ΒΗΜΑ"

Το πρώτο αποχετευτικό σύστημα στην Κύπρο κατασκευάστηκε τη δεκαετία του '70 και η επέκταση του, όπως και η κατασκευή άλλων σταμάτησε με την Τουρκική εισβολή το 1974.

Ο σταθμός επεξεργασίας λυμάτων στη Λευκωσία βρίσκεται στις κατεχόμενες περιοχές και συνέχιση της λειτουργίας του είναι από τις πρώτες συμφωνίες που έγιναν με τις κατοχικές αρχές.

Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν κατασκευαστεί αποχετευτικά συστήματα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Κύπρου και τώρα επεκτείνονται για να καλύψουν ολόκληρη την πόλη και τις γειτνιάζουσες κοινότητες. Έτσι ενώ τώρα παράγονται 17εκ ΚΜ επεξεργασμένου νερού στις πόλεις αυτό αναμένεται να τριπλασιαστεί στα επόμενα 15 χρόνια.

Υπάρχουν επίσης αρκετές μεγάλες κοινότητες με δικά τους μικρά αποχετευτικά συστήματα τα οποία παράγουν 500ΚΜ αλλά με τα έργα που ήδη άρχισαν και τα άλλα που προγραμματίζονται να γίνουν, οι ποσότητες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 15εκ ΚΜ τα επόμενα 15 χρόνια.

Οι κύπριοι αντιμετώπιζαν για πολλά χρόνια με πολύ μεγάλη δυσπιστία τα επεξεργασμένα λύματα και οι γεωργοί δεν τα ήθελαν.

Σιγά-σιγά όμως η κατάσταση άλλαξε και σε ορισμένες περιοχές υπάρχει και ανταγωνισμός για το ποιος θα πάρει περισσότερο νερό. Σε αυτό συνέβαλε φυσικά και οι συχνές ανομβρίες αλλά και η πολύ χαμηλή τιμή διάθεσης (4σεντς/ΚΜ) του επεξεργασμένου νερού στους γεωργούς.

Μέσα στον Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής περιλαμβάνεται εδώ και πολύ καιρό και καθοδήγηση για την χρήση των επεξεργασμένων λυμάτων.

Με βάση στοιχεία του 2008, η κατανομή χρήσης των επεξεργασμένων λυμάτων ήταν:

• 19% για καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών
• 15% για τους χώρους πρασίνου και πάρκων των πόλεων
• 20% χρησιμοποιήθηκε για εμπλουτισμό του υδροφορέα επιλεγμένων περιοχών
• 28% διοχετεύθηκε σε υφιστάμενα αρδευτικά δίκτυα
• 5% διατέθηκε για χρήση εκτός δικτύων, και
• 13% απορρίφθηκε στη θάλασσα.

Σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες άρδευσης των γεωργικών περιοχών, τα επεξεργασμένα λύματα μόλις και ξεπερνούν το 7% του συνόλου των αναγκών. Ο υφιστάμενος προγραμματισμός στοχεύει αυτό να ανέλθει στο 40% των αρδευτικών αναγκών τα επόμενα 15 χρόνια.

Τα αποχετευτικά συστήματα λειτουργούν και επεκτείνονται υπό την ευθύνη των τοπικών Συμβουλίων Αποχέτευσης, αλλά η τριτοβάθμια επεξεργασία των λυμάτων χρηματοδοτείται από το κυβερνητικό Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων το οποίο έχει και την ευθύνη της διάθεσής του.

Η διαχείριση των αποχετευτικών συστημάτων και ο έλεγχος της ποιότητας των επεξεργασμένων λυμάτων δεν είναι φυσικά εύκολη υπόθεση.

Το κάθε σύστημα έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και προβλήματα, όπως για παράδειγμα το ύψος της στάθμης των υπογείων νερών, του τρόπου επέκτασης των οικιστικών περιοχών, του εκτεταμένου και ενεργοβόρου δικτύου και πολλά άλλα.

Η επέκταση των συστημάτων και η διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων έχουν τώρα δημιουργήσει και επιπλέον έντονες συζητήσεις σε άλλο επίπεδο.

Υπάρχουν για παράδειγμα αντιδράσεις σε προγραμματισμούς για διάθεση επεξεργασμένου νερού σε γήπεδα γκολφ.

Γίνεται συζήτηση κατά πόσο το νερό θα πρέπει να διατίθεται σε γειτνιάζουσες περιοχές ή με επιπλέον έξοδα να διοχετευθεί σε υφιστάμενους γεωργούς, αυτό που η κυβέρνηση αποκαλεί ένταξη στο υδατικό ισοζύγιο.

Με τη μείωση της βροχόπτωσης στην Κύπρο δημιουργείται και ένα επιπλέον πρόβλημα διάθεσης, εφόσον ορισμένα επεξεργασμένα λύματα περιέχουν άλατα σε βαθμό που δεν επιτρέπει τη συνεχή άρδευση των ιδίων περιοχών.

Σαν αποτέλεσμα έχει ξεκινήσει έντονη συζήτηση, για μια σειρά από θέματα όπως τις περιοχές θα πρέπει να αφαλατώνεται το νερό τους προτού διατεθεί στη γεωργία, που θα απορρίπτεται η άλμη, σε ποιους θα διατίθεται το νερό και αν αυτό πρέπει πρώτα να αντλείται έστω και μεγάλες αποστάσεις για να εξυπηρετεί παραδοσιακούς γεωργούς ή αν θα πρέπει να αναζητηθούν γεωργοί κοντά στα συστήματα που ενδιαφέρονται να πάρουν το νερό.

Προβληματισμοί που περιέχουν και έντονη κοινωνική και ανθρωπιστική διάσταση.

Τέλος η επεξεργασία και αποθήκευση των επεξεργασμένων λυμάτων είχε και μια απροσδόκητη και όμορφη οικολογική έκπληξη αφού οι δεξαμενές του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λάρνακας προσφέρουν καταφύγιο σε ντόπια και μεταναστευτικά πουλιά σε τόσο μεγάλους αριθμούς που δημιουργείται τώρα πρόβλημα με το κοντινό αεροδρόμιο.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Επίτροπος Περιβάλλοντος

Http://perivallon.eu

Από την Έκθεση της Γενικής Ελέγκτριας του 2009 (σελ. 73):

(α)        Τιμολόγηση ανακυκλωμένου νερού αποχετευτικού συστήματοςΠαραλιμνίου –Αγίας Νάπας. Όπως αναφέρεται και στην προηγούμενη Έκθεσή μας, το 1991, τα Συμβούλια Αποχετεύσεων Παραλιμνίου και Αγίας Νάπας, συνήψαν δάνεια με τη Διεθνή Τράπεζα, με κυβερνητική εγγύηση, τα οποία έληξαν το Νοέμβριο του 2006.  Σύμφωνα με τους όρους των εγγυητικών συμφωνιών, τα Συμβούλια είχαν υποχρέωση, μεταξύ άλλων, όπως έρθουν σε συμφωνία με την Κυβέρνηση για τα θέματα της διάθεσης νερού της τριτοβάθμιας επεξεργασίας, της τιμολόγησης και είσπραξης των σχετικών τελών και στη συνέχεια, αφού αφαιρεθούν τα έξοδα είσπραξης, να εμβάζουν το υπόλοιπο ποσό στο κράτος (ΤΑΥ). Σημειώνεται ότι, μετά τη λήξη των υπό αναφορά συμφωνιών, η τιμολόγηση και είσπραξη του ανακυκλωμένου νερού θα αναλαμβανόταν από το ΤΑΥ.

Το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων άρχισε τη λειτουργία του τον Αύγουστο του 2002 και παρόλο που το Τμήμα, με επιστολή του ημερ. 8.5.2003, ζήτησε από τα Συμβούλια όπως εκπληρώσουν τις πιο πάνω συμβατικές τους υποχρεώσεις αυτά εξέφρασαν αδυναμία τιμολόγησης του νερού και είσπραξης των σχετικών τελών.

Σε συσκέψεις μεταξύ των δύο μερών, στις 10.6.2008 και 5.12.2008, συμφωνήθηκε όπως τα Συμβούλια ετοιμάσουν καταστάσεις με τις ποσότητες ανακυκλωμένου νερού που είχαν καταναλωθεί από τους διάφορους χρήστες και όπως το ΤΑΥ αναλάβει την ετοιμασία, αποστολή και είσπραξη των σχετικών τιμολογίων.  Το ΤΑΥ διευκρίνισε ότι, σε περίπτωση που αποτύχει να εισπράξει τα καθυστερημένα τέλη, λόγω άρνησης των καταναλωτών να ανταποκριθούν, θα απαιτήσει τα αντίστοιχα ποσά από τα Συμβούλια τα οποία όφειλαν βάσει των συμβατικών τους υποχρεώσεων, να χρεώνουν και να εισπράττουν το νερό, για λογαριασμό του κράτους, από τον Αύγουστο του 2002 μέχρι το Νοέμβριο του 2006.

Το Επαρχιακό Γραφείο Λάρνακας – Αμμοχώστου άρχισε την τιμολόγηση, αποστολή και είσπραξη λογαριασμών από την 1.1.2009. Στην Αγία Νάπα έχουν ήδη αποσταλεί 216  τιμολόγια, έχουν υπογραφεί 263 συμβόλαια με καταναλωτές και έχουν εισπραχθεί €241.769  (συνολική αξία τιμολογίων €651.677). Στο Παραλίμνι έχουν αποσταλεί 288 τιμολόγια, έχουν υπογραφεί 685 συμβόλαια με καταναλωτές ενώ εκκρεμούν για υπογραφή ακόμα 223 και έχουν εισπραχθεί €144.466 (συνολική αξία τιμολογίων €401.417). Η σύναψη συμβολαίων με τους καταναλωτές και η αποστολή σε αυτούς τιμολογίων για την κατανάλωση νερού από το 2002, συνεχίζεται.

Σύνδεση γεώτρησης με αποχωρητήρια.

Το Σχέδιο Επιδότησης για σύνδεση γεωτρήσεων με αποχωρητήρια ισχύει μέχρι και τη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2009. Η επιδότηση καλύπτει τη σύνδεση γεωτρήσεων με τα αποχωρητήρια κατοικιών, σχολείων, γραφείων, καταστημάτων, ιδρυμάτων κλπ, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τα συστήματα υδατοπρομήθειας όλων των Δήμων και Κοινοτήτων της ελεύθερης Κύπρου.

Η επιδότηση για κάθε κατοικία/γραφείο/κατάστημα, ίδρυμα, κλπ έχει καθοριστεί σε:

• €700ανά μονάδα, εάν η σύνδεση τους γεώτρησης γίνει με μία κατοικία/ γραφείο/ κατάστημα.
• €600ανά μονάδα, εάν η σύνδεση τους γεώτρησης γίνει με δύο μέχρι τέσσερεις κατοικίες/ γραφεία/καταστήματα.
• €500ανά μονάδα, εάν η σύνδεση τους γεώτρησης γίνει με πάνω από τέσσερεις κατοικίες/ γραφεία/ καταστήματα και
• €200για κάθε σημείο παροχής στα ιδρύματα, σχολεία, ξενοδοχεία, κλπ

Η χορηγία δίδεται με τις εξής προϋποθέσεις:

·        Η γεώτρηση πρέπει να είναι εξοπλισμένη με αντλία, η οποία θα μπορεί να τροφοδοτεί με ικανοποιητικές ποσότητες νερού τα αποχωρητήρια.

·        Δεν πρέπει να υπάρχει μέχρι την στιγμή υποβολής της αίτησης σύνδεση με οποιονδήποτε τρόπο της γεώτρησης , με τα αποχωρητήρια.

·        Η εγκατάσταση του αναγκαίου εξοπλισμού για σύνδεση της γεώτρησης με τα αποχωρητήρια θα γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων.

·        Το νερό της γεώτρησης θα πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τα αποχωρητήρια.

·        Πρέπει να γίνεται τοποθέτηση ξεχωριστού ντεπόζιτου στο οποίο θα διοχετεύεται νερό της γεώτρησης για τροφοδότηση, αποκλειστικά, των αποχωρητηρίων για αποφυγή οποιασδήποτε μόλυνσης του πόσιμου νερού.

·        Η εγκατάσταση θα πρέπει να γίνεται εντός 6 μηνών από την ημερομηνία προκαταρκτικής έγκρισης τους αίτησης για υφιστάμενες οικοδομές και εντός 18 μηνών για νέες ή υπό ανέγερση οικοδομές.

Συμπεράσματα Υδατικού Συμποσίου - Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας

[οι παρουσιάσεις του συνεδρίου είναι εδώ]
Τα κυριότερα συμπεράσματα που εξάγονται από τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση που ακολούθησε κάθε ενότητα συνοψίζονται ως ακολούθως:

Ερώτηση με αρ. 23.06.009.04.985, ημερομηνίας 23 Μαρτίου 2010, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Γιώργου Περδίκη

«Έχω πληροφορηθεί ότι το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας (ΣΑΛΑ) απορρίπτει κατά καιρούς τα επεξεργασμένα λύματα στη θάλασσα.

Παρακαλώ όπως ο αρμόδιος υπουργός ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων αν έχει αδειοδοτηθεί η απόρριψη των επεξεργασμένων λυμάτων στη θάλασσα, με ποιους όρους και ποιες είναι οι ποσότητες που απορρίπτονται στη θάλασσα ετησίως τα τελευταία 10 χρόνια.»