Φύση

Ερώτηση με αρ. 23.06.012.01.213, ημερομηνίας 9 Μαρτίου 2022, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου
«Παρακαλώ τον αρμόδιο υπουργό όπως ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τα πιο κάτω που αφορούν τη Λίμνη Παραλιμνίου:

1. Επιτρέπεται το κυνήγι στην προστατευόμενη περιοχή “Natura” της λίμνης; Η ενημέρωση προς το κοινό με τους χάρτες κυνηγίου που έχουν δημοσιευθεί καλύπτει μέρος της λίμνης; Νοουμένου ότι η νομοθεσία δεν επιτρέπει το κυνήγι κοντά σε σπίτια, κάτοικοι της περιοχής εκφράζουν έντονα παράπονα.

2. Λειτουργεί ακόμη το σκοπευτήριο και ποιος είναι ο προγραμματισμός σχετικά με τον καθαρισμό από σκάγια, για να μη χάσουμε και άλλα πουλιά;»

Ερώτηση με αρ. 23.06.012.01.334, ημερομηνίας 6 Ιουλίου 2022, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου
«Παρακαλώ τον αρμόδιο υπουργό όπως ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων όσον αφορά την πρόοδο του σχεδίου δεντροφυτεύσεων που περιλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο της Κύπρου για την Ενέργεια και το Κλίμα.»

Ερώτηση με αρ. 23.06.008.03.368, ημερομηνίας 21ης Ιανουαρίου 2004, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Γιώργου Περδίκη

«Έχω διαπιστώσει ότι η εταιρεία που διαχειρίζεται το γήπεδο γκολφ “Secret Valley” στην κοιλάδα του ποταμού Χαποτάμι στην Πάφο κατασκεύασε υδατοφράκτη και συλλέγει σημαντικές ποσότητες νερού.

Ερώτηση με αρ. 23.06.012.01.185, ημερομηνίας 8 Φεβρουαρίου 2022, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου
«Τα προβλήματα με τη λειτουργία σκοπευτηρίου στην Αλυκή Λάρνακας επαναλαμβάνονται και στη Λίμνη Παραλιμνίου με νεκρά φλαμίνγκο να φέρουν σκάγια που φαίνεται να προέρχονται από το σκοπευτήριο που λειτουργεί εκεί. Παράλληλα, πολλά απόβλητα απορρίπτονται παράνομα και καταλήγουν μέσα στη λίμνη.

Παρακαλώ τον αρμόδιο υπουργό όπως ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τα μέτρα που προτίθεται να λάβει και πότε, ώστε να επιλυθούν τα συγκεκριμένα προβλήματα το συντομότερο δυνατόν.»

Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος για το θέμα που τιτλοφορείται «Η ανάγκη προστασίας της περιοχής Λίμνης στην Πόλη Χρυσοχούς από δραστηριότητες, επεμβάσεις και προγραμματιζόμενα έργα με περιβαλλοντικές επιπτώσεις για την περιοχή και τους κατοίκους»

Παρόντες:

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος εξέτασε το πιο πάνω θέμα αυτεπάγγελτα, μετά από πρόταση του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου κ. Γιώργου Βαρνάβα, σε αρκετές συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου 2002 και Νοεμβρίου 2005. Στα πλαίσια των συνεδριάσεων της επιτροπής, κλήθηκαν και εξέφρασαν τις απόψεις τους ο πρώην Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, ο πρώην Υπουργός Υγείας κ. Φρίξος Σαββίδης, ο δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς, ο κοινοτάρχης Αργάκας, καθώς και εκπρόσωποι του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, της Υπηρεσίας Μεταλλείων, του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών και Οικολογικών Οργανώσεων και της εταιρείας “Cyprus Sulfur and Copper Company Ltd”.

Στην πρώτη συνεδρία της επιτροπής ο βουλευτής κ. Γιώργος Βαρνάβα ανέπτυξε τους λόγους για τους οποίους κρίθηκε ορθό να εγγραφεί το θέμα και επεσήμανε την ανάγκη να ληφθούν μέτρα, ώστε να προστατευθεί από οποιαδήποτε προγραμματιζόμενα έργα η περιοχή του μεταλλείου της Λίμνης στην Πόλη Χρυσοχούς, η οποία χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερης αρχαιολογικής, ιστορικής και περιβαλλοντικής αξίας περιοχή.

Οι εμπλεκόμενοι εκπρόσωποι των κυβερνητικών υπηρεσιών, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των ενδιαφερόμενων οργανώσεων κατέθεσαν ενώπιον της επιτροπής τις ακόλουθες απόψεις:

Ο δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς δήλωσε στην επιτροπή ότι οι κάτοικοι της περιοχής επιθυμούν την αναβάθμιση της περιοχής μέσω μιας ορθολογιστικής ανάπτυξης, η οποία αφενός να είναι σύμφωνη με το τοπικό σχέδιο και αφετέρου να είναι ήπια και χωρίς επεμβάσεις στο περιβάλλον, ενώ παράλληλα να επιτρέπει τη σε περιορισμένο βαθμό αξιοποίηση της περιοχής.

Ειδικότερα, ο ίδιος εκπρόσωπος κατέθεσε ενώπιον της επιτροπής τα ακόλουθα στοιχεία για ενημέρωση της επιτροπής γύρω από το όλο θέμα:

1. Το τοπικό σχέδιο που δημοσιεύθηκε το Φεβρουάριο του 1995 προνοεί ότι:

α. τα τεμάχια της Κυπριακής Εταιρείας Θείου και Χαλκού (περιοχή Λίμνης) βρίσκονται σε γεωργική μη αρδεύσιμη περιοχή με συντελεστή δόμησης 0,1:1,

β. οι περιοχές που βρίσκονται εκτός περιοχών ανάπτυξης είναι δυνατό να αναπτυχθούν τουριστικά, αν αφορούν ολοκληρωμένα ενιαία συγκροτήματα εξειδικευμένου τουρισμού ή πολλαπλού ψυχαγωγικού χαρακτήρα και αν συμβάλλουν στην αποκατάσταση του περιβάλλοντος από καταπόνηση που έχει υποστεί από άλλες χρήσεις.

2. Το κοινό συμβούλιο το οποίο είχε συσταθεί και αποπεράτωσε τις εργασίες του για την αναθεώρηση του τοπικού σχεδίου Πόλης Χρυσοχούς είχε εξετάσει αίτημα των δημοτικών αρχών για ένταξη τμήματος της περιοχής αυτής σε τουριστική ζώνη. Κατά την εξέταση του αιτήματος αυτού αποφάσισε όπως ολόκληρη η αναφερόμενη περιοχή παραμείνει σε γεωργική ζώνη, ώστε η πολεοδομική και η τοπική αρχή να έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα σε περίπτωση έκδοσης άδειας για ανάπτυξη και παράλληλα να μπορούν να επιβάλλουν τέτοιους όρους, που να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και την αποκατάσταση του καταπονημένου περιβάλλοντος.

3. Σε σχέση με την ανάπτυξη την οποία επιθυμούν οι δημοτικές αρχές για την περιοχή κατατέθηκαν τα ακόλουθα:

α. Η τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή αυτή αλλά και γενικότερα η ανάπτυξη κατά μήκος ολόκληρου του παραλιακού μετώπου να είναι σύμφωνες με τις πρόνοιες του τοπικού σχεδίου Πόλεως Χρυσοχούς με βάση τις οποίες προνοείται χαμηλός συντελεστής δόμησης. Σε τέτοια περίπτωση η ανάπτυξη μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής.

β. Η περιοχή αυτή εκτός της συνηθισμένης τουριστικής ανάπτυξης προσφέρεται και για εξειδικευμένες μορφές τουρισμού με τη δημιουργία κατάλληλης υποδομής, όπως γηπέδων γκολφ, ελικοδρομίου, μουσείου μεταλλεύματος, ιπποδρομίων και άλλων παρόμοιων αναπτύξεων.

Οι εκπρόσωποι του κοινοτικού συμβουλίου Αργάκας τόνισαν ότι, αν και δεν αντιτίθενται σε μία ορθολογιστική ανάπτυξη της περιοχής, η υποχρέωση για αποκατάσταση του χώρου πρέπει να αποσυνδεθεί από τη μελέτη οποιασδήποτε ανάπτυξης. Δήλωσαν επίσης ότι αναμένεται από την πολιτεία να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εφαρμοσθεί η συμβατική υποχρέωση για αποκατάσταση του περιβάλλοντος της περιοχής για τη βλάβη που υπέστη από τη λειτουργία του συγκεκριμένου μεταλλείου. Οι ίδιοι εκπρόσωποι επεσήμαναν ότι αναρίθμητοι τόνοι άχρηστων υλικών έχουν τοποθετηθεί κοντά στη θάλασσα, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων της περιοχής και τούτο γιατί σύμφωνα με πληροφορίες χρησιμοποιήθηκαν για τον εμπλουτισμό του μεταλλεύματος χημικές ουσίες οι οποίες φαίνεται να συνδέονται με πρόκληση νεοπλασιών. Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους εκπροσώπους, λόγω της κατάστασης αυτής, εύλογα συνδέονται κάποια περιστατικά θανάτου από καρκίνο που συνέβησαν στην περιοχή με τη μόλυνση που προκαλούν τα άχρηστα υλικά από τα κατάλοιπα της εκμετάλλευσης του μεταλλείου και θεωρείται επιβεβλημένη η διεξαγωγή επιδημιολογικής έρευνας.

Οι εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας Οικολογικών και Περιβαλλοντικών Οργανώσεων κατέθεσαν στην επιτροπή τα ακόλουθα:

1. Το Υπουργικό Συμβούλιο το 1983 απάλλαξε τη διαχειριστική εταιρεία του μεταλλείου της Λίμνης από την ισχύουσα σε όλες τις χώρες υποχρέωση της αποκατάστασης του τοπίου και της αδρανοποίησης των άχρηστων υλικών.

2. α. Ανεξάρτητα από τη σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, σύμφωνα με την οποία η διαχειριστική εταιρεία του μεταλλείου έχει το δικαίωμα να προβεί σε τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, το μεταλλείο της Λίμνης, λόγω της μεγάλης ιστορικής του αξίας αλλά και λόγω του μεγάλου γεωλογικού και αισθητικού του ενδιαφέροντος, πρέπει να κηρυχθεί ως μνημείο.

β. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αποφάνθηκε επίσης ότι εννέα από τα ιδιωτικά τεμάχια γης απαλλοτριώθηκαν παράνομα από την εταιρεία και μπορεί να διεκδικηθούν από τους ιδιοκτήτες τους.

3. Ειδικότερα, η ομοσπονδία επισήμανε ότι:

α. έχει ενημερωθεί για αίτημα της εταιρείας “Cyprus Sulphur and Copper Company Ltd” με το οποίο ζητείται όπως η γειτονική υφιστάμενη πολεοδομική ζώνη τουριστικής ανάπτυξης επεκταθεί, για να συμπεριλάβει και τη δική της μη παραλιακή ή να αυξηθεί ο συντελεστής δόμησής της από 10% σε 20%,

β. ο δημόσιος δρόμος εφάπτεται της ιδιοκτησίας της εταιρείας και ακολουθεί κρατική δασική γη κατά μήκος της παραλίας. Η εταιρεία εδώ και χρόνια ζητούσε να εκμισθώσει τη συγκεκριμένη κρατική δασική γη, έτσι ώστε να αποκτήσει απρόσκοπτη πρόσβαση προς την παραλία και

γ. υπάρχουν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες παραχωρήθηκε ήδη στην εν λόγω εταιρεία το δικαίωμα εξωραϊσμού της κρατικής δασικής γης.

4. Προέχει η αναγκαιότητα για αποκατάσταση του τοπίου με πρώτο βήμα τη μετακίνηση των άχρηστων υλικών του εγκαταλειμμένου μεταλλείου, χωρίς όμως να μετακινηθεί η χοάνη του και χωρίς να παραχωρηθεί ως αντάλλαγμα για την τουριστική ανάπτυξή του. Η υφιστάμενη κατάσταση έχει επιφέρει ερήμωση του τοπίου, αφού στην περιοχή τίποτα δεν μπορεί να φυτρώσει λόγω της υψηλής συγκέντρωσης θείου και παράλληλα με την επίδραση της βροχής και της υγρασίας προκαλείται υψηλή οξύτητα τόσο στο έδαφος όσο και στα υπόγεια νερά, που στο τέλος καταλήγει στη θάλασσα.

Οι εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος επεσήμαναν το ρόλο της υπηρεσίας σε σχέση με το όλο θέμα και τόνισαν ειδικότερα τα ακόλουθα:

Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος στα πλαίσια εκπλήρωσης των διεθνών υποχρεώσεων της Κύπρου υπέβαλε στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως απόψεις και εισηγήσεις για συγκεκριμένα πρακτικά μέτρα προστασίας των θαλάσσιων χελωνών “Καρέτα-Καρέτα”, γιατί με βάση τη Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης (Αρ. 63, 1977) η λήψη μέτρων προστασίας των χελωνών στην περιοχή της Λίμνης θα εξεταζόταν στα πλαίσια της αναθεώρησης του τοπικού σχεδίου Πόλης Χρυσοχούς. Συναφώς, σε σύσκεψη των αρμόδιων υπουργών για το όλο θέμα, αποφασίστηκε όπως το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος ετοιμάσει και υποβάλει πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο για υιοθέτηση συγκεκριμένης πολιτικής για την προστασία των χελωνών στον κόλπο της Χρυσοχούς.

Οι εκπρόσωποι του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών ενημέρωσαν την επιτροπή σχετικά με τη χάραξη του νέου οδικού δικτύου από την περιοχή της απόληξης του αυτοκινητοδρόμου Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς μέχρι την κοινότητα Νέων Δημμάτων, με πρόνοια για την παραπέρα προέκτασή του προς τις κοινότητες Πομού και Κάτου Πύργου. Σύμφωνα με τους ίδιους εκπροσώπους, η αρχική διέλευση του δρόμου καθορίστηκε γύρω στο 1980 και στην υπό εξέταση περιοχή της Λίμνης της Πόλης Χρυσοχούς, όπως και στη συνέχειά του, ο δρόμος θα βρίσκεται σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων ή και περισσότερων από την παραλία και θα αποτελεί μέρος του ευρύτερου οδικού δικτύου. Τέλος, οι ίδιοι εκπρόσωποι δήλωσαν ότι ο υφιστάμενος παραλιακός δρόμος διατηρείται στη σημερινή του θέση και οποιαδήποτε περιβαλλοντική αναβάθμιση θα εξεταστεί στα πλαίσια υλοποίησης του νέου οδικού δικτύου προς την κοινότητα Πομού.

Στα πλαίσια ενδελεχέστερης μελέτης του όλου θέματος, η επιτροπή υπέβαλε στον εκπρόσωπο του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας τα ακόλουθα δύο ερωτήματα:

1. Θεωρείται ορθή η γνωμάτευση, ημερομηνίας 14 Μαΐου 1993, η οποία αφορούσε τις απαλλοτριώσεις ακίνητης ιδιοκτησίας που έγιναν πριν και μετά το 1960 για σκοπούς του μεταλλείου της Λίμνης;

2. Υπάρχουν σήμερα οποιεσδήποτε υποχρεώσεις της εταιρείας “Cyprus Sulphur and Copper Company Ltd” ως προς τη μετακίνηση των άχρηστων υλικών που είναι συσσωρευμένα στην περιοχή του μεταλλείου;

Ο εκπρόσωπος του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δήλωσε ενώπιον της επιτροπής τα ακόλουθα :

1. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, ως ο μόνος αρμόδιος να κρίνει την ορθότητα των γνωματεύσεων της Νομικής Υπηρεσίας, συμφωνεί απόλυτα με το περιεχόμενο της συγκεκριμένης γνωμάτευσης.

2. Διαπιστώθηκε, με βάση τα στοιχεία του Τμήματος Μεταλλείων, ότι η εταιρεία “Cyprus Sulphur and Copper Company Ltd” έχει τερματίσει τις μεταλλευτικές της εργασίες στο μεταλλείο της Λίμνης από το 1980, ενώ από το 1983 έχει απαλλαγεί και από τις υποχρεώσεις της προς τη Δημοκρατία με βάση τον περί Ρυθμίσεως Μεταλλείων και Λατομείων Νόμο και τη μεταλλευτική μίσθωση (Mining Lease), που καταρτίστηκε το 1948 και ανανεώθηκε το 1973.

3. H απαλλαγή της εταιρείας προκύπτει από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 23.712 της 13ης Οκτωβρίου 1983 και από το “Έγγραφο Εγκατάλειψης” της μίσθωσης που είχε στη συνέχεια υπογραφεί, με βάση την απόφαση, από τον τότε γενικό διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.

4. Όπως προβλέπεται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο μοναδικός όρος που θα επιβαλλόταν στην εταιρεία, ώστε να τη δεσμεύει μετά την εγκατάλειψη της μίσθωσης, ήταν η εκπόνηση από μέρους της κάποιας μελέτης αναφορικά με τη σταθεροποίηση των άχρηστων υλικών και προφανώς η υποβολή της στο Τμήμα Μεταλλείων.

5. Για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον όρο αυτό, η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου προβλέπει όπως η εγγύηση των £10.000 που η εταιρεία υπέγραψε το 1973 παραμείνει σε ισχύ για δέκα χρόνια ή μέχρις ότου συμπληρωθεί η μελέτη.

6. Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δεν αναφέρει τίποτε για την εκτέλεση έργων σταθεροποίησης των άχρηστων υλικών ούτε για τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων ενδεχομένως θα προέβλεπε η μελέτη και άλλωστε αυτό δε ζητήθηκε με την πρόταση που υποβλήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο.

7. Η μελέτη ετοιμάστηκε και υποβλήθηκε το έτος 1989, αλλά το Τμήμα Μεταλλείων δεν προχώρησε από τότε σε οποιαδήποτε ενέργεια, για να απαλλαγεί η εταιρεία από την εγγύηση των £10.000.

Ως προς το περιεχόμενο της περιβαλλοντικής μελέτης, ο εκπρόσωπος του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας παρατήρησε ότι:

1. ο μοναδικός κίνδυνος που επισημαίνεται είναι η σταδιακή ρύπανση του εδάφους που βρίσκεται κοντά στα άχρηστα υλικά από ορισμένες ουσίες που περιέχουν και οι οποίες παρασύρονται από τη βροχή και για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού υποβάλλεται σχετική εισήγηση,

2. δεν αναφέρεται η ύπαρξη άλλου κινδύνου εκτός από αυτόν που προκαλούν τα άχρηστα υλικά και

3. περιέχεται εισήγηση για ενίσχυση της σταθεροποίησης των άχρηστων υλικών σε περίπτωση δημιουργίας έργων ανάπτυξης στην περιοχή.

Υπό το φως των δεδομένων αυτών, ο εκπρόσωπος του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έχει την άποψη πως ούτε με βάση τον περί Ρυθμίσεως Μεταλλείων και Λατομείων Νόμο ούτε με βάση τη μεταλλευτική μίσθωση θα μπορούσε να επιβληθεί σήμερα υποχρέωση στην εταιρεία να προβεί σε εργασίες σταθεροποίησης ή μετακίνησης των άχρηστων υλικών.

Ο πρώην Υπουργός Υγείας κ. Φρίξος Σαββίδης, ο οποίος παρέστη σε συνεδρίαση της επιτροπής, ανέφερε ότι δεν είχε υποβληθεί μέχρι τότε προς το υπουργείο του οποιοδήποτε αίτημα να εξεταστεί θέμα επιβάρυνσης της υγείας των κατοίκων της περιοχής, είχε όμως εγερθεί θέμα οχληρίας από τη σκόνη. Ο πρώην υπουργός δήλωσε επίσης ετοιμότητα να προχωρήσει σε έρευνα, εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχουν αυξημένα κρούσματα καρκίνου, προσθέτοντας ότι εκ πρώτης όψεως τα κρούσματα που παρουσιάστηκαν συνάδουν με το μέσο όρο του αναμενόμενου αριθμού κρουσμάτων καρκίνου.

Ο πρώην Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων κ. Αβέρωφ Νεοφύτου ανέφερε ότι το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων προγραμματίζει κάποια έργα στην περιοχή και για το σκοπό αυτό έχει εκπονηθεί μελέτη από το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, η οποία έχει ως στόχο να προστατεύσει και να βελτιώσει ολόκληρη την περιοχή από τον Ακάμα μέχρι τον Κάτω Πύργο και ιδιαίτερα να προλάβει ή να εξαλείψει τους κινδύνους που προκαλούνται από τη διάβρωση δρόμων. Ο πρώην υπουργός δήλωσε επίσης ότι οι σύμβουλοι του υπουργείου του είναι πρόθυμοι να παρουσιάσουν τα έργα που στοχεύουν στην προστασία της παραλίας και στη βελτίωσή της και τα οποία θα είναι ήπια και θα βελτιώνουν το περιβάλλον.

Οι εκπρόσωποι του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης περιέγραψαν το ιστορικό της λειτουργίας του μεταλλείου και τη γενική κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή από γεωλογικής απόψεως και επεσήμαναν τα ακόλουθα:

1. Το 1989 έγινε μελέτη, στο στάδιο της μεταβίβασης του μεταλλείου στη νέα εταιρεία, η οποία κατέδειξε, με βάση τις τότε συνθήκες της τεχνολογίας, ότι δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος από μετακινήσεις λόγω κατολισθήσεων. Ως εκ τούτου, σε ό,τι αφορά τη σταθερότητα των άχρηστων υλικών, μετά από τις μελέτες που έγιναν σε συνδυασμό με τη διαπιστωμένη σταθερότητα, εκτιμάται ότι δεν υφίσταται πρόβλημα.

2. Η κατάσταση των τελμάτων δεν επιτρέπει την ανέγερση οποιωνδήποτε οικοδομών.

3. Δειγματοληπτική έρευνα που διεξήχθη στην περιοχή κατέδειξε ότι υπάρχει κάποια επιβάρυνση του εδάφους με χημικές ουσίες, αλλά τα ευρήματα δεν αποκλίνουν από τα επιτρεπτά όρια σε βαθμό ανησυχητικό για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους εκπροσώπους, πρέπει να γίνει μία ολοκληρωμένη και σφαιρική έρευνα, για να διαπιστωθούν οι διαστάσεις του όλου θέματος, και για το σκοπό αυτό προτάθηκε τον Ιούλιο του 2002 στην εταιρεία συγκεκριμένο πρωτόκολλο εργασιών, το οποίο όμως δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί.

4. Η περιοχή έχει ήδη κηρυχθεί ως γεωμόρφωμα.

Οι εκπρόσωποι του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών επεσήμαναν τα ακόλουθα:

1. Η περιοχή αποτελεί ξεχωριστό βιότοπο, γιατί αφενός οι χελώνες “Καρέτα-Καρέτα” έχουν ιδιαίτερη προτίμηση γι’ αυτόν και αφετέρου στη συγκεκριμένη περιοχή φυτρώνουν ορισμένα σπάνια ενδημικά φυτά.

2. Η επέκταση του λιμανιού στο Λατσί δεν επιτρέπει οποιαδήποτε ακτομηχανικά έργα για προστασία της περιοχής της Λίμνης.

3. Το τμήμα έχει υποχωρήσει αρκετά σε σύγκριση με τα αρχικά σχέδια προστασίας της περιοχής, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η ζώνη οικολογικής προστασίας περιορίστηκε στα 100 μέτρα και φτάνει τα 200 μέτρα μόνο σε ένα σημείο, η περιοχή όμως χρήζει λήψης αποφασιστικών μέτρων προστασίας, ειδάλλως θα καταστραφεί ανεκτίμητης αξίας περιβαλλοντικός πλούτος.

Οι εκπρόσωποι της εταιρείας “Cyprus Sulfur and Copper Company Ltd” δήλωσαν ότι ο όμιλός τους επιθυμεί να προβεί σε ορθολογική και ήπια ανάπτυξη στην περιοχή που θα συμβάλει και στην προστασία του περιβάλλοντος, πάντοτε στα πλαίσια του νόμου, και έχει ήδη προβεί σε μεγάλη δαπάνη με στόχο τη θεραπεία του τραυματισμένου περιβάλλοντος λόγω της λειτουργίας του μεταλλείου πριν από πολλά χρόνια από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες του.

Οι ίδιοι εκπρόσωποι της εταιρείας επεσήμαναν επίσης τα ακόλουθα:

1. Το αρμόδιο κυβερνητικό τμήμα έχει όλη την ευχέρεια να κάνει όσα πρέπει για την προστασία των χελωνών “Καρέτα-Καρέτα”, αφού η μεγαλύτερη έκταση γης που εφάπτεται της παραλίας του κόλπου της Πόλης Χρυσοχούς ανήκει στο κράτος και συνεπώς καμία ανάπτυξη δε θα γίνει σ’ αυτήν. Η έκταση που ανήκει σε ιδιώτες, κυρίως κατοίκους της περιοχής, είναι κατά πολύ μικρότερη και αυτοί είναι έτοιμοι να καταβάλουν κάθε προσπάθεια, για να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

2. Το υφιστάμενο πολεοδομικό σχέδιο θέτει ήδη πολύ αυστηρούς κανόνες για την ανάπτυξη, με ζώνη προστασίας 100 μέτρων από τη θάλασσα και συντελεστές δόμησης και κάλυψης πολύ πιο χαμηλούς από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Κύπρου, οι οποίοι αποφασίστηκαν, αφού λήφθηκαν υπόψη τα δεδομένα της περιοχής και ιδιαίτερα η προστασία του περιβάλλοντος, με τη συναίνεση όλων των φορέων. Σε περίπτωση τυχόν εφαρμογής αυστηρότερων περιορισμών στις πολεοδομικές ζώνες, δικαίως οι δικαιούχοι θα απαιτήσουν αποζημιώσεις ύψους μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών. Πέραν τούτου, μια τέτοια απόφαση θα βλάψει σοβαρά την περιοχή, οι κάτοικοι της οποίας περιμένουν χρόνια τώρα κάποιου είδους ανάπτυξη που θα τους βοηθήσει να παραμείνουν στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή.

3. Αν γίνουν αποδεκτές οι εισηγήσεις του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, θα είναι καταστροφικές για την περιοχή και επιπλέον οι εισηγήσεις αυτές αντιστρατεύονται και συγκρούονται με τις βασικές πρόνοιες του τοπικού πολεοδομικού σχεδίου της Πόλης Χρυσοχούς που τέθηκαν με τη συναίνεση όλων των φορέων και των κατοίκων της περιοχής.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, με κύριο γνώμονα τη γενικότερη προστασία του περιβάλλοντος και λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα κατατέθηκαν ενώπιόν της, ομόφωνα καλεί τους αρμόδιους φορείς να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε:

1. να επιτευχθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η αναγκαία προστασία της περιοχής από οποιαδήποτε σκοπούμενη ανάπτυξη πιθανόν να επηρεάζει δυσμενώς το περιβάλλον,

2. να μετακινηθούν, το ταχύτερο δυνατό, τα άχρηστα υλικά που έχουν συσσωρευθεί ως αποτέλεσμα της λειτουργίας του μεταλλείου και να εκπληρωθεί η σχετική υποχρέωση των ιδιοκτητών ή όλων όσοι είχαν την εκμετάλλευση του μεταλλείου, για επαναφορά του περιβάλλοντος στην κανονική του κατάσταση,

3. να διενεργηθούν οι απαραίτητες συναφείς επιστημονικές μελέτες και στη βάση των συμπερασμάτων τους να εφαρμοσθούν προληπτικά προγράμματα προστασίας της υγείας των κατοίκων από τα κατάλοιπα χημικών ουσιών λόγω της προηγούμενης λειτουργίας του μεταλλείου,

4. να προστατευθούν οι χελώνες “Καρέτα-Καρέτα” για τις οποίες η περιοχή Λίμνης στην Πόλη Χρυσοχούς αποτελεί έναν από τους βασικούς βιοτόπους αναπαραγωγής σε συνδυασμό με τη λήψη μέτρων, ώστε σε οποιαδήποτε πρόταση για την ανάπτυξη της περιοχής να ληφθεί υπόψη η σημασία του βιοτόπου αυτού,

5. για το σχεδιασμό και τα πρότυπα δεύτερου δρόμου που θα συνδέει την Πόλη Χρυσοχούς με τον Πομό, πέρα από τον υφιστάμενο παραλιακό δρόμο, να ληφθούν υπόψη δύο παράμετροι, η ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή και τα συμφέροντα των ενδιαφερόμενων κοινοτήτων.

29 Νοεμβρίου 2005

Απάντηση ημερομηνίας 5 Μαΐου 2004 του Υπουργού Εσωτερικών κ. Ανδρέα Χρίστου στην ερώτηση με αρ. 23.06.008.03.320, ημερομηνίας 9 Ιανουαρίου 2004, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου κ. Γεώργιου Γεωργίου

«Αναφορικά με την ανάγκη για εξωραϊσμό ποταμού στο Παραλίμνι, σας πληροφορώ τα ακόλουθα:

Ο ποταμός Βαθύ που διασχίζει το Παραλίμνι δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του περί Δημοσίων Ποταμών Νόμου, σύμφωνα με τον οποίο αρμοδιότητα για την καθαριότητά του θα είχε ο έπαρχος.

Σύμφωνα με τον περί Δήμων Νόμο, οι δήμοι έχουν υποχρέωση για την κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία συστημάτων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων και επίσης αρμοδιότητα και υποχρέωση για την καθαριότητα των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων.

Από το 1980 το τότε Συμβούλιο Βελτιώσεως Παραλιμνίου υπέβαλε αίτημα για τη βελτίωση/τοπιοτέχνηση της κοίτης του ποταμού στην κατοικημένη περιοχή και το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων ετοίμαζε κατά καιρούς σχετικές μελέτες. Το 1995 ο Δήμος Παραλιμνίου υλοποίησε μέρος της μελέτης με την τοποθέτηση λίθων, όπου υπάρχουν στάσιμα νερά, με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα, ως προσωρινή λύση, μέχρι τη λειτουργία του κεντρικού αποχετευτικού συστήματος. Το ύψος της δαπάνης για τη συγκεκριμένη εργασία ανήλθε στις £35.000, από τις οποίες το 50% καταβλήθηκε από το κράτος για την επιχορήγηση του έργου. Το υπόλοιπο μέρος των μελετών που αφορούν την τοπιοτέχνηση της κοίτης του ποταμού δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα και αποτελεί ειδικό μέρος του υπό έγκριση τοπικού σχεδίου του Δήμου Παραλιμνίου.

Όσον αφορά τα ερπετά που εντοπίζονται στον ποταμό, αναφέρεται ότι στο τελευταίο τμήμα του ποταμού και σε τμήμα της λίμνης φιλοξενείται το είδος του φιδιού Natrix natrix cypria, που είναι σπάνιο και προστατευόμενο είδος ερπετού.»

Απάντηση ημερομηνίας 12 Νοεμβρίου 2003 του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Τίμη Ευθυμίου στην ερώτηση με αρ. 23.06.008.03.102, ημερομηνίας 4 Σεπτεμβρίου 2003, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Γιώργου Περδίκη

«Αναφορικά με τον κίνδυνο εξαφάνισης του νερόφιδου "Natrix-Natrix", σας πληροφορώ τα ακόλουθα:

Το κυπριακό νερόφιδο "Natrix-Natrix Cypriaca", μετά από εισήγηση της κυπριακής κυβέρνησης, έχει περιληφθεί στην ευρωπαϊκή Οδηγία των Οικοτόπων και, ως εκ τούτου, η κυπριακή κυβέρνηση, στα πλαίσια εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο, προβαίνει στην εφαρμογή κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων, που να διασφαλίζουν την επιβίωση και τη διατήρηση των οικοτόπων του. Ήδη, το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, σε συνεργασία με άλλα αρμόδια τμήματα, προωθεί μέτρα προστασίας που έχουν στόχο την προστασία και διασφάλιση της επιβίωσης του ενδημικού νερόφιδου "Natrix-Natrix Cypriaca".

Μία από τις πρώτες ενέργειες για την προστασία του ήταν ο τερματισμός του εμπλουτισμού του φράκτη του Ξυλιάτου με πέστροφες και η απαγόρευση του ψαρέματος. Ταυτόχρονα, καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για αφαίρεση των ψαριών από το φράκτη, χωρίς βέβαια ουσιαστικό αποτέλεσμα λόγω πρακτικών δυσκολιών. Επίσης, μετακλήθηκε η εμπειρογνώμονας δρ Brigit Blosat, η οποία μελέτησε την πληθυσμιακή δομή του νερόφιδου σε σχέση με τους παράγοντες που το απειλούν στο φράκτη του Ξυλιάτου, στη λίμνη Παραλιμνίου, καθώς και σε άλλους βιότοπους και πρότεινε μία σειρά διαχειριστικών μέτρων, που στοχεύουν στη διασφάλιση της επιβίωσης του νερόφιδου και τα οποία έχουν υιοθετηθεί ως επί το πλείστον από όλα τα εμπλεκόμενα τμήματα που συμμετέχουν στη σχετική επιτροπή.

Μεταξύ των μέτρων προτεραιότητας που εισηγείται η εμπειρογνώμονας για το φράκτη του Ξυλιάτου είναι και η δημιουργία πέντε μικρών λιμνών κοντά στο φράκτη, για να αποτελέσουν βιότοπο για τους βατράχους, οι οποίοι αποτελούν βασική τροφή του νερόφιδου. Οι διαδικασίες για την κατασκευή των λιμνών έχουν ήδη αρχίσει και αναμένεται να συμπληρωθούν πριν από το τέλος του έτους.

Παράλληλα, στη λίμνη Παραλιμνίου, όπου, σύμφωνα με την εμπειρογνώμονα, έχει εντοπιστεί ένας σχετικά αξιόλογος βιώσιμος πληθυσμός του νερόφιδου, το οποίο, σημειώνεται, πιθανόν να αποτελεί άλλη ποικιλία του είδους που έχει αναπτύξει προσαρμοστικά μέτρα επιβίωσης στις συνθήκες ξηρασίας που υπόκειται ο βιότοπος, λαμβάνονται άμεσα τα μέτρα προστασίας που πρότεινε η εμπειρογνώμονας και τα οποία περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Συμπερίληψη του βιότοπου της λίμνης στο δίχτυο "Natura 2000".

2. Τερματισμό της λειτουργίας της αγωνιστικής πίστας (motor cross) και διασφάλιση της μη μελλοντικής λειτουργίας της.

3. Εξέταση του θέματος της παράνομης άντλησης νερού από τις μικρές λίμνες της περιοχής με το δήμο Παραλιμνίου και τις άλλες αρμόδιες αρχές (δήμος Δερύνειας και κοινοτικό συμβούλιο Σωτήρας).»

Απάντηση ημερομηνίας 3 Φεβρουαρίου 2003 του Υπουργού Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Κώστα Θεμιστοκλέους στην ερώτηση με αρ. 23.06.008.02.176, ημερομηνίας 17 Δεκεμβρίου 2002, του βουλευτή εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου κ. Αντώνη Καρά.

«Αναφορικά με θέματα που αφορούν την προστασία της λίμνης Παραλιμνίου, σας πληροφορώ τα ακόλουθα:

Έχει μόλις πρόσφατα ετοιμαστεί και υποβληθεί στα αρμόδια τμήματα και υπηρεσίες η τελική έκθεση της εμπειρογνώμονος δρ Birgit Blosat, που τιτλοφορείται "Study for the Conservation and Protection of the Cypriot grass snake Natrix natrix cypriaca - field Research and Management Suggestions". Η έκθεση παρουσιάστηκε από την εμπειρογνώμονα σε ειδική συνεδρίαση που έγινε στις 18 Δεκεμβρίου 2002, στα γραφεία του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών.

Στις παραγράφους 2.5, 6.10.5, 7.1.4, 7.2.3 και 7.3.3 της πιο πάνω έκθεσης γίνεται αναφορά και στη λίμνη Παραλιμνίου ως σημαντικού οικότοπου του είδους. Αντίγραφα των σχετικών σελίδων επισυνάπτονται.

Με την έναρξη της μελέτης της κ. Blosat έγινε στις 26 Ιουνίου 2002 μια προκαταρκτική συνάντηση για μια καταρχάς ενημέρωση των τοπικών αρχών στο όλο θέμα. Στη συνάντηση πήραν μέρος εκπρόσωποι από τους δήμους Παραλιμνίου και Δερήνιας, τα κοινοτικά συμβούλια Φρενάρους και Σωτήρας και αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες.

Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2003 προγραμματίζονται τα πιο κάτω, πάντοτε σε σχέση με τη σπουδαιότητα της λίμνης Παραλιμνίου ως πολύ σημαντικού οικότοπου του κυπριακού νερόφιδου:

1. Ενημερωτικές επαφές και παρουσιάσεις του όλου θέματος σε τοπικές αρχές της περιοχής (δήμους, κοινοτικά συμβούλια), άμεσα εμπλεκόμενους οργανωμένους φορείς και κοινωνικά σύνολα όπως π.χ. το περιβαλλοντικό κίνημα, τους υπεύθυνους της πίστας αγώνων με μοτοσυκλέτες κ.λπ., καθώς και στα σχολεία κατώτερης και μέσης εκπαίδευσης.

2. Συστηματική περιβαλλοντική επισκόπηση της περιοχής και συλλογή των αναγκαίων στοιχείων με στόχο την υποβολή πρότασης για ένταξή της στο ευρωπαϊκό δίκτυο "ΦΥΣΗ 2000".

3. Ετοιμασία διαχειριστικού σχεδίου της περιοχής που θα προταθεί. Η ετοιμασία του σχεδίου αυτού θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο λόγω κυρίως των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθηθούν.

Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κυρώσει σε νόμους τις ακόλουθες συμβάσεις με τις οποίες προστατεύονται, άμεσα ή έμμεσα, τα υγροτοπικά συστήματα:

1. Σύμβαση για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων, του 1979 (Ν.24/1988-13.3.1988).

2. Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλομορφία, του 1996 [Ν.4(ΙΙΙ)1996-29.3.1996].

3. Σύμβαση για τους Υγρότοπους Διεθνούς Σημασίας Ειδικά ως Βιότοπους Υδροβίων Πτηνών RAMSAR, 2.2.1971, όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο ων Παρισίων στις 3 Δεκεμβρίου 1982 και τις τροποποιήσεις που έγιναν στη Ρεγγίνα, στις 28 Μαΐου 1987 [Ν.8(ΙΙΙ)2001-16.3.2001].

4. Σύμβαση για τη Διατήρηση των Αποδημητικών Ειδών που Ανήκουν στην Άγρια Πανίδα [Ν.17(ΙΙΙ)/2001-13.7.2001].

Επιπρόσθετα με τις πιο πάνω συμβάσεις συναφείς πρόνοιες περιέχονται και στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα πουλιά και τους οικότοπους, για τις οποίες έχουν ετοιμαστεί εναρμονιστικά νομοσχέδια, τα οποία βρίσκονται υπό νομοτεχνικό έλεγχο.

Η πλέον εξειδικευμένη από τις πιο πάνω συμβάσεις, όσον αφορά την άμεση προστασία υγρότοπων, είναι η Σύμβαση Ramsar. Ήδη η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υποβάλει στη γραμματεία της σύμβασης τα σχετικά δικαιολογητικά και έχει εγκριθεί ως περιοχή Ramsar η αλυκή Λάρνακας.

Ανεξάρτητα όμως από την κήρυξη ή όχι ενός υγροτοπικού συστήματος ως περιοχής Ramsar, μια χώρα μέλος της σύμβασης υποχρεούται να προστατεύει εξίσου αποτελεσματικά όλους τους υγροβιότοπούς της (Άρθρο 41 της σύμβασης, αντίγραφο επισυνάπτεται).

Εξ όσων είναι γνωστό, έχει ετοιμαστεί στο παρελθόν από το φινλανδικό οίκο "Soil and Water Ltd", για λογαριασμό του δήμου Παραλιμνίου, μελέτη για την αξιοποίηση της ομώνυμης λίμνης, με τίτλο "Preliminary Plan for a Pond in Paralimni Lake". Αντίγραφο των σελίδων που έχουμε στη διάθεσή μας επισυνάπτεται.»