Στις 24 Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι:

"Από τις πληροφορίες που διαθέτει η Επιτροπή προκύπτει ότι οι οριακές τιμές για τα PM10 δεν έχουν τηρηθεί σε πολλές ζώνες της Κύπρου, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, αφότου ετέθη σε ισχύ η νομοθεσία, το 2005. …….

Κατόπιν τούτου, παραπέμπει τα εν λόγω κράτη μέλη στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης."

Ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση  έχει θέσει όρια στα αιωρούμενα σωματίδια όπως αναφέρετε στην ίδια ανακοίνωσηείναι επειδή " Τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10) απαντούν κυρίως στις ρυπαίνουσες εκπομπές από τη βιομηχανία, την κυκλοφορία και την οικιακή θέρμανση. Μπορούν να προκαλέσουν άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο του πνεύμονα και πρόωρους θανάτους".

Το 2008 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Βελτίωση της Ποιότητας του Αέρα στην Κύπρο, το οποίο ετοίμασε το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και περιέχει μια σειρά από μέτρα τα οποία θα έπρεπε να υιοθετηθούν από τις διάφορες δημόσιες αρχές.

Ποια όμως είναι τα μέτρα που εμπίπτουν στον τομέα ευθύνης των Τοπικών Αρχών;

(1) Αυστηρή εφαρμογή της απαγόρευσης της ανεξέλεγκτης καύσης στις κατοικημένες περιοχές. Και ο νόμος δεν εξαιρεί τις λαμπρατζιές!.

(2) Αλλαγή του τρόπου καθαρισμού των οικοπέδων από τα χόρτα. Ένας εκσκαφέας μπορεί να καθαρίζει γρήγορα αλλά αφήνει πίσω του το χώμα σαν αλεύρι. Μπορεί να γίνει με άλλους τρόπους ο καθαρισμός και αυτό έχει συζητηθεί επανειλημμένα στις συσκέψεις που καλεί το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας παρουσία εκπροσώπων των Τοπικών Αρχών.

(3) Ο σύγχρονος εξοπλισμός καθαρισμού των δρόμων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την κατάσταση.

(4) Υπάρχουν πολλές επιλογές από υλικά που επιτρέπουν το νερό να περάσει στο έδαφος και εμποδίζουν την σκόνη. Τέτοια υλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εύκολη και γρήγορη κάλυψη των ανοικτών χώρων, των χώρων στάθμευσης και των χωμάτινων πεζοδρομίων. Με τη λειτουργία των εργοστασίων ανακύκλωσης των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων η διάθεση των υλικών αυτών θα αυξηθεί.

(5) Το φύλλωμα των δέντρων κατακρατεί μεγάλα ποσοστά σκόνης και θα πρέπει να εφαρμόζεται πρόγραμμα αύξησης τους αλλά και να μειωθούν οι εκκοπές εφόσον οι καιρικές συνθήκες δυσκολεύουν τα δέντρα να μεγαλώσουν.

(6) Να κρατούμε τα αυτοκίνητα μακριά από τις καθαρά κατοικημένες περιοχές με χαμηλή μέγιστη ταχύτητα, και συστήματα επιβράδυνσης (traffic calming) όπως π.χ. δρόμους με ζικ ζακ

(7) Πρέπει να διευκολυνθεί το περπάτημα με καθαρά πεζοδρόμια χωρίς προεξοχές και χωρίς εμπόδια στη διακίνηση. Το καλοκαίρι η σκίαση από τα δέντρα θα κάνει τη διαδρομή ακόμη πιο εύκολη. Φυσικά χωρίς τις απαραίτητες διασταυρώσεις πεζών θα είναι δύσκολο να ενθαρρύνουμε τους πολίτες να περπατήσουν.

(8) Το πιο οικολογικό μέσο μεταφοράς είναι το ποδήλατο. Είναι φτηνό, δεν χρειάζεται πολύ χώρο, υγιεινό και χωρίς ρύπους. Χρειάζονται όμως ποδηλατόδρομοι, σωστή σήμανση και χώροι στάθμευσης του ποδηλάτου όσο πιο κοντά γίνεται στον προορισμό. Οι ποδηλάτες δεν πρόκειται να αφήσουν το ποδήλατό τους σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων αλλά έξω από το χώρο που θα επισκεφθούν. Γι αυτό για παράδειγμα στο Λονδίνο υπάρχουν χώροι στάθμευσης ακόμη και σε νησίδες.

(9)Παροχή ευκολιών σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα και υβριδικά και άλλα οχήματα με χαμηλούς ρύπους όπως εκπτώσεις ή και δωρεάν στάθμευση. Επιπλέον αγορά και χρήση από τις τοπικές αρχές οχημάτων χαμηλών εκπομπών.

Οι τοπικές αρχές σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις έχουν αρχίσει πειράματα με το ψεκασμό πολυσύχναστων δρόμων με φιλικό προς το περιβάλλον υγρό κατακράτησης της σκόνης το οποίο έχει επιτυχία από 16% - 40% και προωθούν ται λεωφορεία υδρογόνου.

Ευθύνη για την ποιότητα του αέρα έχει φυσικά και το κράτος και οι υπόλοιπες αρχές ιδιαίτερα αυτές που εκτελούν έργα.

Σημειώσεις:

α) Η Κυπριακή ιστοσελίδα με την ποιότητα του αέρα τώρα είναι η www.airquality.gov.cy

β) Η πολιτική βελτίωσης του αέρα στο Λονδίνο.

Γ) Πληροφορίες για την ποιότητα του αέρα εδώ και εδώ

Στις 24 Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι:

"Από τις πληροφορίες που διαθέτει η Επιτροπή προκύπτει ότι οι οριακές τιμές για τα PM10 δεν έχουν τηρηθεί σε πολλές ζώνες της Κύπρου, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, αφότου ετέθη σε ισχύ η νομοθεσία, το 2005. …….

Κατόπιν τούτου, παραπέμπει τα εν λόγω κράτη μέλη στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης."

Ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση  έχει θέσει όρια στα αιωρούμενα σωματίδια όπως αναφέρετε στην ίδια ανακοίνωσηείναι επειδή " Τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10) απαντούν κυρίως στις ρυπαίνουσες εκπομπές από τη βιομηχανία, την κυκλοφορία και την οικιακή θέρμανση. Μπορούν να προκαλέσουν άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο του πνεύμονα και πρόωρους θανάτους".

Έχουμε πρόβλημα με την ποιότητα του αέρα στην Κύπρο;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι τα επίπεδα μικροσκοπικών κόκκων σκόνης στην ατμόσφαιρα. Αυτή η σκόνη μεγέθους 10μm  γνωστά σαν αιωρούμενα σωματίδιαPM10 ή πιο μικρά ξεπερνούν συχνά το ημερήσιο όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό συμβαίνει γιατί έρχεται σκόνη από το εξωτερικό είτε παράγεται από τις διάφορες δικές μας δραστηριότητες. Το 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε μάλιστα πάρει νομικά μέτρα εναντίον μας.

Τα αιωρούμενα σωματίδια σκόνης είναι βλαβερά για την υγεία μας;

Τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10) μπορούν να προκαλέσουν άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα, καρκίνο του πνεύμονα και πρόωρους θανάτους. Ιδιαίτερη ευπαθή ομάδα είναι τα μικρά παιδιά που αναπνέουν πιο πολύ αέρα ανα κιλό βάρους από ένα ενήλικα.

Μπορούμε να πάρουμε μέτρα για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα;

Το 2008 το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Βελτίωση της Ποιότητας του Αέρα στην Κύπρο, το οποίο ετοίμασε το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και περιέχει μια σειρά από μέτρα τα οποία θα έπρεπε να υιοθετηθούν από τις διάφορες δημόσιες αρχές. Τα μέτρα που εμπίπτουν στον τομέα ευθύνης των Τοπικών Αρχών είναι:

(1) Αυστηρή εφαρμογή της απαγόρευσης της ανεξέλεγκτης καύσης στις κατοικημένες περιοχές. Και ο νόμος δεν εξαιρεί τις λαμπρατζιές!.

(2) Αλλαγή του τρόπου καθαρισμού των οικοπέδων από τα χόρτα. Ένας εκσκαφέας μπορεί να καθαρίζει γρήγορα αλλά αφήνει πίσω του το χώμα σαν αλεύρι. Μπορεί να γίνει με άλλους τρόπους ο καθαρισμός και αυτό έχει συζητηθεί επανειλημμένα στις συσκέψεις που καλεί το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας παρουσία εκπροσώπων των Τοπικών Αρχών.

(3) Ο σύγχρονος εξοπλισμός καθαρισμού των δρόμων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την κατάσταση. 

(4) Υπάρχουν πολλές επιλογές από υλικά που επιτρέπουν το νερό να περάσει στο έδαφος και εμποδίζουν την σκόνη. Τέτοια υλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εύκολη και γρήγορη κάλυψη των ανοικτών χώρων, των χώρων στάθμευσης και των χωμάτινων πεζοδρομίων. Με τη λειτουργία των εργοστασίων ανακύκλωσης των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων η διάθεση των υλικών αυτών θα αυξηθεί.

(5) Το φύλλωμα των δέντρων κατακρατεί μεγάλα ποσοστά σκόνης και θα πρέπει να εφαρμόζεται πρόγραμμα αύξησης τους αλλά και να μειωθούν οι εκκοπές εφόσον οι καιρικές συνθήκες δυσκολεύουν τα δέντρα να μεγαλώσουν.

(6) Να κρατούμε τα αυτοκίνητα μακριά από τις καθαρά κατοικημένες περιοχές με χαμηλή μέγιστη ταχύτητα, και συστήματα επιβράδυνσης (traffic calming) όπως π.χ. δρόμους με ζικ ζακ

(7) Πρέπει να διευκολυνθεί το περπάτημα με καθαρά πεζοδρόμια χωρίς προεξοχές και χωρίς εμπόδια στη διακίνηση. Το καλοκαίρι η σκίαση από τα δέντρα θα κάνει τη διαδρομή ακόμη πιο εύκολη. Φυσικά χωρίς τις απαραίτητες διασταυρώσεις πεζών θα είναι δύσκολο να ενθαρρύνουμε τους πολίτες να περπατήσουν.

(8) Το πιο οικολογικό μέσο μεταφοράς είναι το ποδήλατο. Είναι φτηνό, δεν χρειάζεται πολύ χώρο, υγιεινό και χωρίς ρύπους. Χρειάζονται όμως ποδηλατόδρομοι, σωστή σήμανση και χώροι στάθμευσης του ποδηλάτου όσο πιο κοντά γίνεται στον προορισμό. Οι ποδηλάτες δεν πρόκειται να αφήσουν το ποδήλατό τους σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων αλλά έξω από το χώρο που θα επισκεφθούν. Γι αυτό για παράδειγμα στο Λονδίνο υπάρχουν χώροι στάθμευσης ακόμη και σε νησίδες.

(9) Παροχή ευκολιών σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα και υβριδικά και άλλα οχήματα με χαμηλούς ρύπους όπως εκπτώσεις ή και δωρεάν στάθμευση. Επιπλέον αγορά και χρήση από τις τοπικές αρχές οχημάτων χαμηλών εκπομπών.

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Λέκτορας ΤΕΠΑΚ

Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος

Email Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα: η Κύπρος, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία παραπέμπονται στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ