Αυτή την εποχή στην περιοχή του Βατί ξεκίνησαν για διάφορους λόγους ανεξέλεγκτες φωτιές, όπως και στο παρελθόν με αποτέλεσμα η ρύπανση και οι μυρωδιές να ξαπλώνονται σε μεγάλη έκταση και σε κατοικημένες περιοχές.Η Οδηγία 31/1999 καθορίζει ξεκάθαρα τι πρέπει να γίνει σε τέτοιους χώρους αλλά δυστυχώς παρόλο που ξέραμε για πολλά χρόνια πριν, ότι έπρεπε να κλείσουν, δεν κάναμε τίποτα απολύτως.
Προτού γίνουν όμως οι τελικοί σχεδιασμοί θα πρέπει η πολιτεία να κάνει ορισμένες διαδικασίες όπως για παράδειγμα το πως θα αξιοποιηθεί η επιφάνεια του σκυβαλότοπου όταν αυτός αποκατασταθεί.
Για να μπορεί η επιφάνεια του σκυβαλότοπου να μπει σε χρήση θα πρέπει να γίνουν δημόσιες διαβουλεύσεις με κυρίως με τις γειτνιάζουσες Κοινότητες, αν π.χ. αν απλά θα τοπιοτεχνηθεί να ταιριάζει με την περιοχή, αν θα γίνει απλό πάρκο, ποδηλατικό πάρκο, παιγνιδότοπος, αστικός κήπος, γήπεδα κλπ. Συνήθως οι πιο εξειδικευμένοι για να προτείνουν τέτοιες ιδέες είναι οι αρχιτέκτονες τοπίου.
Ακόμη μια δουλειά που πρέπει να γίνει στο στάδιο του προγραμματισμού είναι η έρευνα για τις ιδιοκτησίες στην περιοχή, πόσο κοντά είναι οι κατοικημένες περιοχές, ο μελλοντικός πολεοδομικός προγραμματισμός, αν υπάρχουν αρχαία, το υπέδαφος και την κατάσταση των υπογείων νερών.
Είναι σημαντικό να τονιστεί εδώ ότι είναι η διαθεσιμότητα ή όχι ποσοτήτων καλής ποιότητας χώματος σε κοντινή περιοχή θα επηρεάσει σημαντικά τον τύπο της μετέπειτα χρήσης του χώρου.
Υπάρχουν φυσικά πολλοί περιορισμοί στην μετέπειτα χρήση εφόσον το κάτω μέρος είναι όλο σκουπίδια, θα υπάρχει απρόβλεπτη καθίζηση σε διάφορα σημεία, θα πρέπει να κατευθύνονται μακριά τα νερά της βροχής με σωστές κλίσεις και θα υπάρχουν και οι διάφορες σωλήνες του έργου.
Οι στόχοι σε μια αποκατάσταση καθορίζονται από τη νομοθεσία και σωστά επικεντρώνονται στη συλλογή αερίων για να προστατευθεί το κλίμα, στην αποφυγή οσμών και στη συλλογή και επεξεργασία στραγγισμάτων από τα σκουπίδια για αποφυγή ρύπανσης του εδάφους και των υπόγειων υδάτων.
Για τη συλλογή των αερίων, οι σωροί των σκουπιδιών σκεπάζονται με τουλάχιστο μισό μέτρο χώμα και πλαστικό για να παγιδεύονται τα αέρια από κάτω, ανοίγονται φρεάτια και αντλείται το αέριο το οποίο καίγεται. Αν το αέριο είναι σε καλές ποσότητες μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γεννήτριες για παραγωγή ηλεκτρισμού. Σε χώρες όπου υπάρχει παροχή γκαζιού στα σπίτια με διασωληνώσεις το αέριο μπορεί απλά να διοχετευθεί μέσα στους αγωγούς που μεταφέρουν το αέριο.
Για να προβλέψουμε την ποσότητα του αερίου που θα παράγεται, θα πρέπει να υπολογιστούν ο όγκος των σκουπιδιών και η σύνθεσή τους. Στην Κύπρο αυτό είναι πολύ δύσκολο γιατί οι υπεύθυνοι του σκυβαλότοπου δεν κρατούσαν ποτέ τα αρχεία που προνοεί η νομοθεσία. Από την ποσότητα, τη σύνθεση και την ηλικία των σκουπιδιών μόνο η κατά προσέγγιση παραγωγή αερίου μπορεί να προβλεφθεί λόγω έλλειψης στοιχείων.
Ο υπολογισμός όμως του όγκου των σκουπιδιών είναι σημαντικό να προβλεφθεί σωστά και για το λόγο ότι θα πρέπει να μπορεί να προγραμματιστεί από πριν το προφίλ της επιφάνειας των σκουπιδιών όπως αυτό θα καθοριστεί στο σχεδιασμό και ανάλογα με την προγραμματισμένη χρήση του χώρου όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.
Ένα από τα πιο σημαντικά ίσως ζητήματα είναι και αυτό των στραγγισμάτων (ζουμιών) που καταλήγουν στο κάτω μέρος των σκουπιδιών. Πολύ δύσκολο θέμα στην Κύπρο εφόσον οι Τοπικές Αρχές επέλεγαν χώρους για να γίνουν σκυβαλότοποι χωρίς καμιά μελέτη των εδαφών και των νερών και χωρίς προστατευτικά στρώματα στο κάτω μέρος για να εμποδίζεται η ρύπανση.
Έτσι σε μια αποκατάσταση θα πρέπει να γίνει έρευνα για το προφίλ του εδάφους στο κάτω μέρος και να προγραμματιστούν φρεάτια μέσα στα σκουπίδια για να συλλέγουμε όλα τα στραγγίσματα από τα σκουπίδια. Επίσης για να μην αυξάνονται τα στραγγίσματα θα πρέπει να εμποδίζουμε την εισροή νερών της βροχής μέσα στα σκουπίδια με τον προσεκτικό σχεδιασμό της κάλυψης και τα κατάτροχα.
Όλα τα στραγγίσματα που συλλέγονται πρέπει να επεξεργάζονται με βάση τα πρότυπα της νομοθεσίας για να μπορούν να απορριφθούν στη φύση ή για άλλη χρήση. Αυτή η διαδικασία στοιχίζει και σε υποδομές και σε κόστος λειτουργίας. Και όλα αυτά για τα 30 με 40 χρόνια λειτουργίας του σκυβαλότοπου.
Αν εφαρμόζαμε τις νομοθεσίες και αν κάναμε έστω και στοιχειώδη αλλά σωστό προγραμματισμό για την διαχείριση των αποβλήτων όπως προβλέπει η νομοθεσία δηλαδή μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση κλπ δε θα είχαμε τώρα τόσο μεγάλα προβλήματα.
Χαράλαμπος Θεοπέμπτου
Βουλευτής,
Πρόεδρος
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
