Στις χώρες υψηλού κινδύνου κατατάσσεται η Κύπρος - Στην καλύτερη περίπτωση η Κύπρος κινδυνεύει με απερήμωση και στη χειρότερη ακόμη και με βύθιση, εάν συνεχίσουν ή επιδεινωθούν οι κλιματικές αλλαγές

Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ και η Μέση Ανατολή αναμένεται να πληγούν σε μεγαλύτερο βαθμό από τις κλιματικές αλλαγές σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη - ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
της απερήμωσης για τον πληθυσμό είναι η διακοπή της γεωργική παραγωγής στις επηρεαζόμενες περιοχές και η εγκατάλειψη της υπαίθρου

Το περιβάλλον εδώ και χρόνια μας… κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και μας προειδοποιεί πως εάν δεν λάβουμε τα μέτρα γι' ανακοπή της αλλαγής του κλίματος, παγκοσμίως, εν ολίγοις θα τη... βάψουμε. Μάλιστα, η λεκάνη της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής αναμένεται να πληγεί σε μεγαλύτερο βαθμό από την κλιματική αλλαγή σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη. Στον άξονα αυτό βέβαια βρίσκεται και η Κύπρος, η οποία ήδη επηρεάζεται από τις κλιματικές αλλαγές, αφού η θερμοκρασίες ανέβηκαν σε σχέση με αυτές που ίσχυαν πριν από είκοσι, ακόμα και πριν από δέκα χρόνια. Στην καλύτερη περίπτωση η Κύπρος κινδυνεύει με απερήμωση και στη χειρότερη με βύθιση, εάν συνεχιστούν ή επιδεινωθούν οι κλιματικές αλλαγές.

Σύμφωνα, μάλιστα, με τα αποτελέσματα τριήμερης ημερίδας με τίτλο: «Κλίμα και ανθρώπινη υγεία: οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην εξέλιξη των λοιμωδών νόσων», που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της ερευνητικής συνεργασίας του Ινστιτούτου Κύπρου με το Imperial College London για τη μελέτη, κατανόηση και αντιμετώπιση μολυσματικών ασθενειών, που μεταδίδονται από έντομα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσόγειου και Μέσης Ανατολής, η κλιματική αλλαγή συνιστά σοβαρή απειλή που, μεταξύ άλλων, αναμένεται να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και την ανθρώπινη υγεία. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, ήδη παρατηρούνται μεταβολές στη γεωγραφική κατανομή των εντόμων που μεταφέρουν ασθένειες όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός, ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, και ο πυρετός Chikungunya, καθώς ένα θερμότερο κλίμα ευνοεί τόσο την αναπαραγωγή όσο και την εξάπλωσή τους.

Κατά την ημερίδα, επιστήμονες από την Κύπρο, την ΕΕ και το Ισραήλ προέβησαν σε επισκόπηση των πρόσφατων επιστημονικών ερευνών για την αλλαγή του κλίματος και τη συσχέτισή της με τη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών που μεταδίδονται μέσω εντόμων στη χώρα μας και την ευρύτερη περιοχή. Στην ημερίδα συζητήθηκε και η ανάπτυξη στρατηγικών για την πρόληψη και τον έλεγχο της εξάπλωσης των εντόμων-φορέων και των ασθενειών που μεταδίδουν, ώστε οι δημόσιοι φορείς υγείας να προχωρήσουν στην έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των πιθανών κινδύνων.

Μιλώντας στη «Σ» ο Επίτροπος Περιβάλλοντος Χαράλαμπος Θεοπέμπτου ανέφερε πως από τα νέα δεδομένα, που αναμένεται να εμφανιστούν στη Νότιο Μεσόγειο, φαίνεται πως θα πληγεί πολύ άσχημα από τις κλιματικές αλλαγές και τις αρρώστιες, ενώ οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν, θα μειωθεί η βροχόπτωση και θα εμφανιστούν νέα είδη εντόμων. Η Κύπρος, σημείωσε, κινδυνεύει ακόμα και με απερήμωση, υποδεικνύοντας πως το θέμα είναι πολύ σοβαρό και πρέπει επειγόντως να ενεργήσουμε για να μετριάσουμε τις συνέπειες.

Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, η Κύπρος είναι μέσα στις χώρες υψηλού κινδύνου και γι’ αυτό οργανώνει μια παρουσίαση στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, όπου θα εξηγεί τι σημαίνουν οι κλιματικές αλλαγές στη Μεσόγειο, για να ενημερωθούν κι οι ίδιοι, μιας και υπάρχει πάρα πολύς κόσμος που ακόμα δεν έχει καταλάβει τι θα επέλθει. «Από τη στιγμή που ξέρουμε πως αργά ή γρήγορα θα συμβούν αυτά τα πράγματα, οφείλουμε να κάνουμε κάτι. Κι αυτό το κάτι είναι να προετοιμαστούμε, αλλά επειδή εμείς το να προγραμματίζουμε δεν είναι προσόν το οποίο έχουμε, προχωρούμε κανονικά μέχρι να 'ρθουν οι αλλαγές και να μας βρουν», πρόσθεσε ο Επίτροπος Περιβάλλοντος.

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν ενδείξεις πότε θα αρχίσουν οι αλλαγές, ο κ. Θεοπέμπτου υπέδειξε πως ήδη άρχισαν. «Πριν από μερικά χρόνια το χιόνι στο Τρόοδος ήταν δύο μέτρα, σήμερα διανύουμε ακόμη περίοδο καλοκαιριού κατά κάποιον τρόπο. Παλαιότερα στο Τρόοδος το χιόνι ήταν ένα μέτρο και ήταν κάτι το συνηθισμένο».

Το Τρόοδος το πρώτο θύμα

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος μάς ανέφερε στη συνέχεια πως έχουν γίνει μεγάλες έρευνες που καταδεικνύουν τους κινδύνους. Βάσει των ερευνών, όπως είπε, το πρώτο σημείο που θα πληγεί στην Κύπρο είναι το Τρόοδος, διότι θα αυξηθεί η θερμοκρασία στα ορεινά και αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό. Αυτό, υπέδειξε, συνεπάγεται λιγότερα χιόνια, λιγότερες βροχοπτώσεις, λιγότερο νερό, μη εμπλουτισμός των υπόγειων υδάτων, κ.ά. «Η βροχόπτωση είναι ο καλύτερος τρόπος να εμπλουτίζονται τα υπόγεια νερά», υπέδειξε και πρόσθεσε:

«Άλλαξε ο καιρός στην Κύπρο; Βεβαίως. Έχουμε κλιματικές αλλαγές; Βεβαίως, γιατί το να έχουμε χιόνια είναι μεγάλη υπόθεση, αφού είναι ο καλύτερος τρόπος να εμπλουτίζονται τα υπόγεια νερά. Άλλαξε πάρα πολύ ο καιρός. Όταν αυξάνεται ο μέσος όρος θερμοκρασίας πρέπει να προσέχουμε, γιατί μπορεί να αυξήθηκε επειδή τον χειμώνα δεν είχε κρύο, αλλά μπορεί να αυξήθηκε και ένεκα του ότι το καλοκαίρι είναι μεγαλύτερης διάρκειας», συμπλήρωσε ο κ. Θεοπέμπτου.

Ευκαιρία για προσέλκυση τουρισμού

Ο ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Θεοπέμπτου μας ανέφερε πως είμαστε στις αρχές Νοεμβρίου και η Ευρώπη έχει κτυπηθεί από χιόνια, ενώ στην Κύπρο ακόμα διανύουμε περίοδο καλοκαιριού κατά κάποιον τρόπο. Επομένως, σημείωσε, μιλούμε για προβλήματα που δημιουργούν οι κλιματικές αλλαγές, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν και ευκαιρίες. «Αυτή είναι η εποχή που θα έπρεπε να φέρναμε τουρίστες από την Ευρώπη σε αυξημένους αριθμούς. Από την ώρα που ο άλλος κάθεται στο σπίτι του και έχει ένα μέτρο χιόνι έξω από αυτό και του λές σε τρεις ώρες φτάνεις στην Κύπρο όπου όλα είναι ηλιόλουστα, θα μπορείς να πας περιπάτους, ακόμα και θάλασσα, δεν θα τους ελκύαμε; Θα τους ελκύαμε», επεσήμανε ο κ. Θεοπέμπτου.

Χαθήκαμε εάν λιώσουν οι πάγοι

ΔΕΝ πρέπει σε καμία περίπτωση να αφήσουμε τις κλιματικές αλλαγές να επιδεινωθούν. Δηλαδή, από τη μια να εκμεταλλευτούμε το γεγονός ότι έχουμε καλοκαιρία όταν κάποιες άλλες χώρες έχουν χειμώνα, για να φέρουμε τουρίστες και από τη άλλη να λάβουμε μέτρα για να σταματήσουμε την πορεία των κλιματικών αλλαγών ή τουλάχιστον να μην επιδεινωθούν κι άλλο. «Πρέπει, επειγόντως, να ληφθούν μέτρα για μείωση των ρύπων του διοξειδίου και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μειωθεί και στη χώρα μας. Εκτός αυτού, πρέπει να οργανωθούμε ως χώρα για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές.

Ήδη βλέπουμε κάποιες ενδείξεις για το τι θα επακολουθήσει και τι έρχεται. Άρα πρέπει να γίνουν κάποια πράγματα. Ορισμένα από αυτά μάλιστα είναι πολύ απλά. Για παράδειγμα, όταν κτίζουμε σπίτι και ξέροντας ότι θα έχουμε αρκετή ζέστη και ελάχιστο κρύο, θα πρέπει να κάνουμε ένα σπίτι φιλικό προς το περιβάλλον, για να εξοικονομούμε και όσο το δυνατόν περισσότερη ενέργεια. Εκτός αυτού, από τη στιγμή που θα αυξηθεί η θερμοκρασία, τα δέντρα στην Κύπρο θα ζήσουν; Η απάντηση είναι όχι. Άρα θα πρέπει να φυτέψουμε δέντρα που να αντέχουν σε υψηλές θερμοκρασίες και που να μη χρειάζονται πολύ νερό. Έγινε κανένας προγραμματισμός γι’ αυτό;

Όχι, βέβαια. Κι αν αφήσουμε τα δέντρα να μαραθούν, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με κατολισθήσεις και όταν χάσουμε το πράσινο, το έδαφος θα υποστεί διάβρωση. Κι αυτό ένεκα του ότι όταν δεν θα έχουμε δέντρα να ανακόψουν την ταχύτητα της βροχής και δεν έχουμε τους κορμούς και τα ριζώματα να συγκρατούν το έδαφος, μετά από ένα, δυο, τρεις χειμώνες το έδαφος θα διαβρωθεί. Έτσι είναι που δημιουργήθηκε και η Λάρνακα και είναι γι’ αυτό που έχει και δύο Αλυκές, και όταν σκάψουμε ένα μέτρο βρίσκουμε νερό.

Όμως, με τις νέες κλιματικές αλλαγές, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος γιατί κινδυνεύουμε με σμίκρυνση, δηλαδή να λιγοστέψει το έδαφός μας λόγω της αύξησης της στάθμης του νερού. Ειδικότερα αν λιώσουν τα χιόνια στους πόλους και στη Γροιλανδία, κινδυνεύουμε να χαθούμε, και γι’ αυτό πρέπει να ληφθούν τάχιστα μέτρα από τη διεθνή κοινότητα για να ανακοπεί αυτό το φαινόμενο. Κάποιοι βέβαια θέλουν να λιώσουν οι πάγοι, γιατί αναμένουν πως θα βρουν αρκετά μεταλλεύματα στις περιοχές αυτές. Εάν λιώσουν τα χιόνια στη Γροιλανδία, η στάθμη του νερού θα αυξηθεί αρκετά μέτρα και ήδη άρχισαν να λιώνουν τα χιόνια και στους δύο πόλους και στη Γροιλανδία. Και δεν λιώνουν σταδιακά, αλλά πέφτουν κομμάτια στη θάλασσα», σημείωσε ο Επίτροπος Περιβάλλοντος.

Τι είναι η απερήμωση και οι συνέπειες για την Κύπρο

ΣΥΜΦΩΝΑ με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, απερήμωση είναι η υποβάθμιση της γης, στις ξηρές, ημι-ξηρές και ύφυγρες περιοχές, ως αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων της κλιματικής αλλαγής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, και εξελίσσεται με βραδύτητα, παρουσιάζοντας χρονική και τοπική ασυνέχεια.

Οι παράγοντες

ΣΥΜΦΩΝΑ με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) που καταρτίστηκε πριν από μερικά χρόνια, οι παράγοντες και διαδικασίες που συμβάλλουν στην απερήμωση είναι μεταξύ άλλων:

1. Εντατική εκμετάλλευση εδαφών με λανθασμένες γεωργικές πρακτικές
2. Απώλεια οργανική ύλης λόγω διάβρωσης εδαφών
3. Υπερβολική χρήση αγροχημικών σκευασμάτων
4. Λανθασμένη χρήση λιπασμάτων
5. Συμπίεση των εδαφών από βαρέα μηχανήματα
6. Αλάτωση εδαφών από αρδεύσεις με νερό κακής ποιότητας
7. Υπερβολική χρήση νερού με αποτέλεσμα τη διάβρωση
8. Υπερβολική χρήση βοσκοτόπων - Υπερβόσκηση.
9. Μεγάλη πυκνότητα ζώων ανά περιοχή
10. Πρόκληση πυρκαγιών
11. Αποψίλωση ιδιωτικών δασοκαλυμμένων εκτάσεων
12. Αναδάσωση με είδη φυτών που δεν είναι ενδημικά
13. Εγκατάλειψη γεωργικής γης (διάβρωση επικλινών εδαφών)
14. Ρύπανση και υποβάθμιση εδαφών από την ανεξέλεγκτη απόρριψη βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων.

Οι συνέπειες

Οι επιπτώσεις/συνέπειες της απερήμωσης, σύμφωνα με την έκθεση για τον πληθυσμό, είναι η διακοπή της γεωργική παραγωγής στις επηρεαζόμενες περιοχές, η εγκατάλειψη της υπαίθρου και μετακίνηση πληθυσμού στις πόλεις, και μείωση ποιότητας ζωής των κατοίκων, η αύξηση της τιμής των γεωργικών προϊόντων και του ποσοστού των ανέργων, με ταυτόχρονη επέκταση της φτώχιας, καθώς και μεγάλες ανισότητες μεταξύ των εισοδημάτων των επηρεαζομένων και των μη επηρεαζόμενων περιοχών, κοινωνική, οικονομική και πολιτική αστάθεια. Στο περιβάλλον οι επιπτώσεις είναι η απώλεια εδαφών μέσω διάβρωσης, η μείωση της ποικιλότητας των φυτικών και ζωικών ειδών (βιοποικιλότητα), με ταυτόχρονη αύξηση των ανθρωπογενών πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον, σε μια προσπάθεια διατήρησης του εισοδήματος, καθώς επίσης και μείωση των ποσοτήτων γλυκού νερού.

Τρόποι αντιμετώπισης

Γι' αντιμετώπιση της απερήμωσης, οι ειδικοί συστήνουν:

1. μείωση της κατανάλωσης νερού
2. χρήση συστημάτων εξοικονόμησης νερού στις αρδευόμενες καλλιέργειες
3. προστασία των δασών από τις πυρκαγιές
4. εφαρμογή του κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής
5. προστασία των βοσκοτόπων - μείωση των ζώων που βόσκουν ανά επιφάνεια γης
6. προστασία των εδαφών από τη διάβρωση - δημιουργία αναβαθμίδων, άροση κατά ισοϋψείς
7. άρδευση με καλής ποιότητας νερό, όπου αυτό είναι δυνατόν
8. διακοπή της ανεξέλεγκτης απόρριψης αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων στο έδαφος και στα υδάτινα σώματα

Read Full Article