«Φαρμακωμένο» το Βασιλικό από τις Ελληνικές Χημικές Βιομηχανίες
«Για την ώρα δεν υπάρχει κανένας λόγος μετακίνησης των βαρελιών με το ασκαρέλ από την περιοχή», αναφέρει η Διευθύντρια του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, Ελένη Γεωργίου-Μορισσώ.
Έπειτα από 25 χρόνια επανέρχεται στη δημοσιότητα το φλέγον θέμα, όπως τουλάχιστον εξελίχθηκε το 1986, του άκρως επικίνδυνου τοξικού μηχανέλαιου PCB, κοινώς ασκαρέλ. Αφορμή για την ανάδειξη του… τοξικού αυτού θέματος, η πτώση, σε κάποιο σημείο, της περίφραξης στο σημείο που βρίσκονται αποθηκευμένα τα μηχανέλαια PCB στα Κάτω Πολεμίδια της Λεμεσού. Σύμφωνα με τη Διευθύντρια του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, Ελένη Γεωργίου-Μορισσώ, «σε πρόσφατη επίσκεψη λειτουργών του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, για τη νενομισμένη δειγματοληψία για σκοπούς ελέγχου του τοξικού υγρού που βρίσκεται αποθηκευμένο σε βαρέλια, διαπιστώθηκε ότι σ’ ένα σημείο η περίφραξη που έχει τοποθετηθεί, για σκοπούς ασφάλειας, κατέρρευσε».
«Όπως μάθαμε από κατοίκους της περιοχής», συνέχισε η κ. Μορισσώ, «κάποια φορτηγά διέρχονται από εκείνο το σημείο.
Εμείς αμέσως καταγγείλαμε το γεγονός στην Επαρχιακή Διοίκηση, στο Δήμαρχο των Κάτω Πολεμιδιών αλλά και στην Αστυνομία». Ακολούθως, πρόσθεσε, σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος άρχισε η διαδικασία για την επιδιόρθωση της περίφραξης του χώρου. «Η εξήγηση», ωστόσο, «που είχαμε ήταν ότι μόλις επιστρέψουν οι εργαζόμενοι της Επαρχιακής Διοίκησης από τις καλοκαιρινές άδειές τους, θα αρχίσουν τις εργασίες», σημείωσε η κ. Μορισσώ. «Δεν είναι ευθύνη του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης», υπογράμμισε εμφαντικά. Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι σε καμία περίπτωση δεν τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια ασφάλεια. «Για την ώρα δεν υπάρχει κανένας λόγος μετακίνησης των βαρελιών με το ασκαρέλ από την περιοχή», πρόσθεσε.
Το ιστορικό του ασκαρέλ
Για να ξετυλίξουμε το κουβάρι του τοξικού υγρού ασκαρέλ, θα πρέπει να αναφέρουμε αρχικά τα εξής, που καταγράφονται σε έκθεση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων του Υπουργείου Γεωργίας στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαίσιο περί διαχείρισης των Υδάτων της Κύπρου. Το 1986, τοξικά μηχανέλαια PCB (ASKAREL) διατέθηκαν ανεξέλεγκτα στην περιοχή των Κάτω Πολεμιδιών στη Λεμεσό. Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης προέβη στην ταφή του μολυσμένου εδάφους σε 2 ειδικές στεγανές κυψέλες σε περιφραγμένο χώρο. Οι ποσότητες των μολυσμένων εδαφών στις 2 κυψέλες εκτιμώνται σε 30.000 m3 και η μόλυνση από PCB, κυμαίνεται από αρκετές mg / kg, σε μερικές εκατοντάδες mg / kg. Η συνολική ποσότητα των PCB στο έδαφος εκτιμάται μεταξύ των 50 και 100 τόνων.
Κατά την περίοδο 2000 και 2003 το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης σε συνεργασία με σουηδική εταιρεία, διερεύνησε την πιθανότητα διαρροών των PCB από αυτές τις κυψέλες. Διατρήθηκαν περισσότερες από τριάντα γεωτρήσεις, τόσο εντός όσο και εκτός της περίφραξης. Από την έρευνα δεν διαπιστώθηκε διαρροή. Για την παρακολούθηση πιθανών διαρροών έχει εγκατασταθεί σύστημα παρακολούθησης. Πέντε από τις ανωτέρω γεωτρήσεις χρησιμοποιούνται για σκοπούς παρακολούθησης. Από αυτές λαμβάνονται δείγματα νερού και εδάφους 2 φορές ετησίως για την παρακολούθηση των PCB. Από την έρευνα αυτή δεν εντοπίστηκε διαρροή στον περιβάλλοντα χώρο.
Αυτή η έρευνα έδειξε ασκαρέλ…
Ωστόσο, σε παλαιότερη έρευνα (Study of the Askarel Disposal Site: Final Report - Sweco International & GeoInvest, 26 May 1993) και όπως αυτή αποδελτιώνεται στα πλαίσια του έργου «National Inventory of Potential Sources of Soil Contamination in Cyprus, 2006» αναφέρεται ότι σε αναλύσεις που έγιναν σε δείγματα εδάφους που λήφθηκαν από γεωτρήσεις και από την επιφάνεια (10cm) έδειξαν ότι οι συγκεντρώσεις PCB στο έδαφος κυμαίνονται από <7 ως 480 mg/kg αν και τα περισσότερα από τα δείγματα που αναλύθηκαν τα επίπεδα ήταν της τάξης των 50?300 mg/kg PCB.
Ο χώρος του πρώην Διυλιστηρίου
Η έκθεση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαίσιο περί Υδάτων, αναφέρεται ότι στο Διυλιστήριο Πετρελαίου Λάρνακας και στα απόβλητα που πιθανόν να άφησαν πίσω τους οι Ελληνικές Χημικές Βιομηχανίες στην περιοχή στο Βασιλικό. Όσον αφορά το Κυπριακό Διυλιστήριο Πετρελαίου Λάρνακας υπήρξε η κύρια πίεση για ύδατα της περιοχής στο παρελθόν. Σύμφωνα με απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τερμάτισε τη λειτουργία του στις 22 Απριλίου 2004, μετά από συνεχή λειτουργία 32 χρόνων. Με την απόφαση αυτή, οι εγκαταστάσεις θα χρησιμοποιούνται για ένα μεταβατικό στάδιο έξι ετών, ως τερματικός σταθμός υποδοχής έτοιμων πετρελαϊκών προϊόντων.
Κι άλλο φαρμάκι στο Βασιλικό…
Η έκθεση αγγίζει ακόμα και τις Ελληνικές Χημικές Βιομηχανίες. Επισημαίνεται ότι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Βασιλικού, πολύ κοντά στο λιμάνι του Βασιλικού και δίπλα στον Ηλεκτροπαραγωγό σταθμό, σε ένα χώρο συνολικής έκτασης 32,66 εκταρίων και σε απόσταση 25 χιλιομέτρων ανατολικά της Λεμεσού. Η λειτουργία τους ξεκίνησε το 1982, με σκοπό την παραγωγή θειικού και φωσφορικού οξέος και σύνθετων λιπασμάτων για κάλυψη των αναγκών της εγχώριας αγοράς και για εξαγωγικούς σκοπούς. Κατά την εκτέλεση του Έργου μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό 400 τόνοι αμιάντου, 235 τόνοι πεντοξείδιο του βαναδίου, 318 τόνοι πυριτικό νάτριο και 400 περίπου τόνοι άλλων επικίνδυνων χημικών αποβλήτων. «Πιθανή παραμένουσα ρύπανση της περιοχής αφορά κατά κύριο λόγο τον υπόγειο υδροφορέα και μπορεί να σχετίζεται με την παρουσία ρύπανσης οφειλόμενης τόσο στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγική διαδικασία όσο και στα υλικά που παρήχθησαν και σε υποπροϊόντα της παραγωγικής διαδικασίας», υπογραμμίζεται.
